बिबिसीका अनुसार, अमेरिकी अन्तरिक्ष संस्था नासा आगामी मार्च २ मा SPHEREx नामक महत्वाकांक्षी मिशन प्रक्षेपण गर्ने तयारीमा जुटेको छ। यो शक्तिशाली टेलिस्कोप ४५० मिलियनभन्दा बढी ग्यालेक्सीहरू स्क्यान गर्दै जीवनको उत्पत्तिको खोजी गर्ने उद्देश्य राख्छ।
नासाले SPHERExलाई इलोन मस्कको स्वामित्वमा रहेको स्पेसएक्सको फाल्कन ९ रकेटमार्फत अन्तरिक्षमा पठाउने छ। यो मिसनका साथै, सूर्य अध्ययन गर्न तयार गरिएको PUNCH नामक अर्को मिसनले SPHERExलाई साथ दिनेछ। प्रारम्भमा यो प्रक्षेपण फेब्रुअरी २८ मा हुने योजना थियो, तर हाल मार्च २ मा सारिएको छ।
SPHEREx, जसको पूरा नाम ‘Spectro-Photometer for the History of the Universe, Epoch of Reionization and Ices Explorer’ हो, बिग बैंगपछि के-कस्ता घटनाहरू भए भन्ने कुरा अध्ययन गर्नेछ। यो मिशनले तारकीय बादलहरू भित्र रहेका तत्वहरूको अध्ययन गर्दै त्यहाँ जीवन उत्पन्न हुने सम्भावनाहरू खोज्नेछ।
दुई वर्षसम्म चल्ने यो अध्ययनअन्तर्गत, SPHEREx ले पूरै आकाशको नक्सा तयार पार्नेछ। यो नक्सा प्रत्येक छ महिनामा एक पटक अपडेट हुने छ, जसले नजिकका र टाढाका हजारौँ ग्यालेक्सीहरूको विस्तृत जानकारी दिनेछ। विशेष रूपमा, वैज्ञानिकहरूले ताराहरू जन्मने क्षेत्रमा र घना ग्यासयुक्त भागहरूमा जीवनका संकेतहरू खोज्नेछन्। अध्ययन गरिएका डाटाहरूलाई १०२ फरक रङमा संयोजन गर्दै ३डी नक्सा निर्माण गरिनेछ, जुन हालसम्मकै विस्तृत आकाशीय नक्सा हुनेछ।
यस मिशनले स्पेक्ट्रोस्कोपी प्रविधिको प्रयोग गरेर आकाशीय पिण्डहरूमा भएका पानी, अक्सिजन, कार्बन डाइअक्साइड, कार्बन मोनोअक्साइडजस्ता महत्वपूर्ण रसायनहरूको खोजी गर्नेछ। पृथ्वी र अन्य ग्रहहरूमा रहेका जीवनका आधारभूत तत्वहरू अन्तरिक्षमा कसरी विकसित भए भन्ने रहस्य उजागर गर्न SPHEREx सहायक बन्नेछ।
नासाको जेट प्रोपल्सन ल्याब, क्यालिफोर्निया इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजी, जोन हप्किन्स विश्वविद्यालय, एरिजोना विश्वविद्यालय, हार्वर्ड-स्मिथसोनियन सेन्टर फर एस्ट्रोफिजिक्स र ओहायो स्टेट विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरू मिलेर SPHEREx डिजाइन तथा निर्माण गरेका हुन्।
SPHEREx विशेष रूपमा आणविक बादलहरूको खोजीमा केन्द्रित हुनेछ, जहाँ घना तारकीय धूलो जम्मा भएको हुन्छ। यस्ता क्षेत्रहरूमा ग्रह तथा ताराहरू जन्मन्छन्। नासाले यो मिशन अन्तर्गत ९ मिलियनभन्दा बढी लाइन-ऑफ-साइट अवलोकन गर्ने योजना बनाएको छ, जसले वैज्ञानिकहरूलाई आकाशमा रहेका बरफको मात्राबारे विस्तृत जानकारी दिनेछ।
नासाले यस परियोजना मार्फत विशाल वैज्ञानिक डाटा सङ्कलन गर्ने र आगामी अन्तरिक्ष अनुसन्धानहरूलाई थप उन्नत बनाउने लक्ष्य राखेको छ।
