नासाको ऐतिहासिक प्रयासमा पार्कर सोलार प्रोब नामक अन्तरिक्ष यानले सूर्यको सबैभन्दा नजिक पुग्ने अभियान जारी राखेको छ। यो अभियानले सूर्यको बाहिरी वातावरण अर्थात् कोरोना भित्र पसेर सूर्यको रहस्यलाई उजागर गर्ने लक्ष्य लिएको छ। बिबिसीका अनुसार, यो यानले २८ डिसेम्बर बिहान ५:०० जीएमटीमा आफ्नो सफलताको संकेत पठाउने अपेक्षा गरिएको छ।
पार्कर सोलार प्रोबले २०१८ मा प्रक्षेपण गरिएको थियो। यसले अहिलेसम्म सूर्यको २१ पटक परिक्रमा गरिसकेको छ। तर, क्रिसमसको समयमा गरिएको यो प्रयास ऐतिहासिक मानिएको छ। अन्तरिक्ष यानले सूर्यको सतहबाट केवल ३.८ मिलियन माइल (६.२ मिलियन किमी) टाढा पुगेर नयाँ कीर्तिमान राख्ने तयारी गरेको छ।
साहसिक प्रयासको चुनौती
यो यानले १,४०० डिग्री सेल्सियसको तापक्रम र घातक विकिरण सहनुपर्नेछ। यसलाई सुरक्षित राख्न ११.५ सेमि बाक्लो कार्बन-सम्पन्न कवच प्रयोग गरिएको छ। यद्यपि, यानले सूर्यको नजिक गएर पनि छिटो फर्कने रणनीति अपनाएको छ।
पार्कर सोलार प्रोब अहिले मानिसद्वारा बनाइएको कुनै पनि वस्तुको तुलनामा सबैभन्दा छिटो यात्रा गरिरहेको छ। यसको गति ४,३०,००० माइल प्रतिघण्टा रहेको छ, जुन लन्डनबाट न्यूयोर्कसम्म ३० सेकेन्डमा पुग्ने बराबर हो।
अनुसन्धानका प्रमुख लक्ष्य
यो अभियानको मुख्य उद्देश्य सूर्यको कोरोना किन सतहभन्दा धेरै तातो हुन्छ भन्ने रहस्य पत्ता लगाउनु हो। डाक्टर जेनिफर मिलार्ड, जो वेल्सको फिफ्थ स्टार ल्याब्सकी खगोलशास्त्री हुन्, भन्छिन्, “सूर्यको सतह लगभग ६,००० डिग्री सेल्सियसको छ, तर बाहिरी कोरोना लाखौं डिग्री सेल्सियससम्म पुग्छ। यो कसरी सम्भव छ भन्ने कुरा आजसम्म बुझ्न सकेका छैनौं।”
त्यसैगरी, यो यानले सौर वायु (Solar Wind) को अध्ययन गर्नेछ, जुन चार्ज भएका कणहरूको निरन्तर प्रवाह हो। यो सौर वायु पृथ्वीको चुम्बकीय क्षेत्रमा टकराउँदा अरोरा जस्ता चम्किला प्रकाशहरू देखिन्छन्। तर, यसले कहिलेकाहीं पावर ग्रिड, इलेक्ट्रोनिक्स र सञ्चार प्रणालीमा समस्या पनि निम्त्याउन सक्छ।
संकेतको प्रतीक्षा
सूर्यको नजिक हुँदा यो यान पृथ्वीबाट सम्पर्कविहीन हुनेछ। नासाको विज्ञान विभाग प्रमुख डाक्टर निकोला फक्स भन्छिन्, “यो यान धेरै कठोर परिस्थितिका लागि डिजाइन गरिएको छ। तर, म यसबारे चिन्तित छु।” यानले सफलतापूर्वक संकेत पठाएपछि, नासाको टोलीले उनलाई हरियो मुटुको इमोजी पठाउनेछ।
निष्कर्ष
यदि पार्कर सोलार प्रोब यो चुनौतीलाई पार गर्न सफल हुन्छ भने यसले भविष्यमा सूर्यको थप गहिरो अध्ययन गर्न मद्दत गर्नेछ। यसले अन्तरिक्ष विज्ञान र मानव जीवनलाई प्रभाव पार्ने महत्त्वपूर्ण तथ्यहरूको खोजीमा ऐतिहासिक योगदान दिन सक्छ।
स्रोत: बिबिसी
