वैज्ञानिकहरूले यस्तो अद्वितीय र अत्याधुनिक रोबोटिक आँखाको विकास गरेका छन्, जसले कुनै पनि बाह्य ऊर्जाको आवश्यकता बिना नै आफैं फोकस गर्न सक्छ। यो प्रविधि “सफ्ट रोबोटिक्स” क्षेत्रको उल्लेखनीय उपलब्धि मानिएको छ, जसले भविष्यमा मानव–सदृश संवेदना भएका लचिला रोबोटहरूको मार्ग प्रशस्त गर्न सक्छ।
जर्जिया इन्स्टिट्युट अफ टेक्नोलोजीका बायोमेडिकल इन्जिनियरिङका अनुसन्धानकर्ता कोरी झेङ र उनको टोलीले तयार पारेको यो आँखाको संरचना मानव आँखाको यान्त्रिक ढाँचासँग निकै मिल्दोजुल्दो छ। यसमा प्रयोग गरिएको लेन्स हाइड्रोजेलबाट बनेको छ, जसमा पानी अड्याउने र छोड्ने अद्वितीय क्षमता छ। हाइड्रोजेल तातोमा संकुचित र चिसोमा फुल्ने गुण भएका कारण यो प्रणालीले प्रकाशको तापक्रम अनुसार आफैं आकार परिवर्तन गर्छ।
वैज्ञानिकहरूले सिलिकन पोलिमरको लेन्स वरिपरि ग्राफिन अक्साइड मिसिएको हाइड्रोजेलको घेरो बनाएका छन्। जब तीव्र प्रकाश, जस्तै सूर्यको किरण, यसमा पर्छ, ग्राफिन अक्साइड ततिन्छ र हाइड्रोजेल संकुचित भएर लेन्सलाई फोकस गराउँछ। प्रकाश हटेपछि हाइड्रोजेल फुलिन्छ र लेन्सको तनाव घटाउँछ। यसरी, यो कृत्रिम आँखाले कुनै ब्याट्री वा इलेक्ट्रोनिक सर्किटको प्रयोग नगरी नै काम गर्न सक्छ।
अक्टोबर २२ मा साइन्स रोबोटिक्स पत्रिकामा प्रकाशित अध्ययनले देखाएको छ कि यो लेन्सले सूक्ष्म वस्तुहरू — जस्तै फंगसका ५ माइक्रोमिटर लामो धागो, चीँटीको खुट्टामा रहेको ९ माइक्रोमिटर रौँ, वा टिकको नङबीचको ४ माइक्रोमिटर दूरीसम्म पनि — स्पष्ट रूपमा देखाउन सक्षम छ।
यो प्रविधिले भविष्यमा ब्याट्रीरहित, स्वायत्त र लचिला “सफ्ट रोबोटहरू” का लागि दृष्टि प्रणालीको नयाँ युग खोल्ने विश्वास गरिएको छ। यस्ता रोबोटहरू शरीरमा लगाइने वेयरएबल उपकरण, कठिन भूभागमा स्वतन्त्र रूपमा चल्ने यन्त्र, वा जोखिमपूर्ण स्थानमा काम गर्ने स्वायत्त प्रणालीका रूपमा उपयोगी हुने सम्भावना छ।
अनुसन्धान टोली अहिले यही हाइड्रोजेल प्रविधिलाई माइक्रोफ्लुइडिक प्रणालीसँग एकीकृत गर्ने क्रममा छ, जसले प्रकाशलाई नै उर्जा स्रोतका रूपमा प्रयोग गर्नेछ। झेङका अनुसार, भविष्यमा यस्तो कृत्रिम आँखाले मानव दृष्टिले नदेख्ने वस्तुहरू समेत पहिचान गर्न सक्ने सम्भावना रहेको छ — जस्तै छद्मवेशी जीव वा रंगहरू जसलाई सामान्य आँखाले छुट्याउन सक्दैन।
